ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն այսօր ԱԺ-ում խաղաղության օրակարգի,  Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագիր կնքելու համատեքստում հայտարարել է, թե ՀՀ-ն պատրաստ է Ադրբեջանի հետ բանակցությունների մեկնարկին և առկա իրավիճակում, որպես  կարևոր նրբություն ընդգծել է հետևյալը․ «Եթե նախկինում մենք (բանակցությունների-խմբ․) հիմքում դնում էինք Ղարաբաղի կարգավիճակը՝ դրանից բխեցնելով անվտանգության երաշխիքներն ու իրավունքները, ապա այժմ հիմքում դնում ենք անվտանգության երաշխիքներն ու իրավունքները՝ դրանից բխեցնելով կարգավիճակը։ Այլ կերպ ասած, որ ԼՂ կարգավիճակը տվյալ իրադրության մեջ ոչ թե նպատակ է, այլ միջոց՝ ապահովելու ԼՂ ժողովրդի անվտանգությունն ու իրավունքները»։ 
Civic.am-ը  ԼՂ կարգավիճակի վերաբերյալ Փաշինյանի հայտարարության և այլ հարցերի շուրջ զրուցել է Արցախի խորհրդարանի պատգամավոր, «Ազատ հայրենիք-ՔՄԴ» խմբակցության անդամ Արամ Հարությունյանի հետ։

 
 -Պարոն Հարությունյան, համամի՞տ եք ՀՀ վարչապետի այն դիտարկմանը,  որ առկա իրավիճակում առաջնային են Արցախի ժողովրդի անվտանգության և իրավունքների սպասարկման հարցերը, իսկ ԼՂ կարգավիճակի հարցը պետք է միջոց դառնա՝ ապահվելու ԼՂ ժողովրդի անվտանգությունն ու իրավունքները։  

 -Ձեր բարձրացրած հարցի վերաբերյալ մենք խմբակցությունում պետք է քննարկում ունենանք, որից հետո պաշտոնական դիրքորոշում կհայտնենք։ Ես կարող եմ ասել իմ անձնական տեսակետը․ կարծում եմ, որ սրանք փոխկապակցված հանգամանքներ են և չի կարող դիտարկվել անվտանգության մեխանիզմն առանց կարգավիճակի, քանի որ, երբ մենք խոսում ենք նաև նշաձողի իջեցման մասին, և օրինակ, ենթադրում ենք որևէ կարգավիճակ Ադրբեջանի կազմում, սա բերում է Արցախի հայաթափմանը և, հետևապես, իմաստազուրկ է  լինելու անվտանգության մասին խոսելը, եթե այստեղ հայ չի ապրելու։ Այդ պատճառով էլ, ես կարծում եմ, սա ավելի շատ համապարփակ լուծում է պահանջում, երբ մենք ոչ թե առանձին կդիտակենք անվտանգային երաշխիքները, առանձին՝ կարգավիճակը, այլ այդ ամբողջը ներառված լինի մեկ ամբողջական փաթեթում։
 
 -Առկա ստատուս քվոյի ու անվտանգային միջավայրի պայմաններում ռեալ համարո՞ւմ եք այս երկու խնդիրները  մեկ փաթեթում քննարկել-լուծելը։ Մինչ պատերազմը տեղի ունեցած բանակցային  գործընթացի ժամանակ էլ  ԼՂ վերջնական կարգավիճակի  հարցում հստակ մոոտեցում չի եղել։

 -Անկեղծ ասած՝ ես բանակցային գործընթացի մանրամասներին  լիարժեք չեմ տիրապետում, քանի որ կա նաև փակ ինֆորմացիա։ Դժվար է ասել, թե ստեղծված իրավիճակում ինչպիսի հնարավորություններ կան, ինչպիսին՝ ոչ։ Բայց  կարծում եմ, որ եթե չկա համապարփակ լուծման հնարավորություն, ապա պետք է այնպես անել, որ ստատուս քվոն հնարավորինս երկար պահպանվի։   
 
 -Ձեր գործընկերներից ոմանք, մասնավորապես «Արդարություն» խմբակցության պատգամավոր Մետաքսե Հակոոբյանը իր հարցազրույցներում հետևողականորեն պնդում է, թե «ՀՀ-ն լվացել է ձեռքերը Արցախից»։ Այսօր այդպիսի  պնդում անողներին արձագանքեց վարչապետ Փաշինյանը՝ նշելով «2020 թ-ի նոյեմբերից մինչև 2021 թ-ի ավարտը Կառավարությունն Արցախում իրականացրել է 136 մլրդ դրամի ծրագիր, իսկ 2020 թ-ի բյուջեով՝ 144 մլրդ դրամի ֆինանսավորում ենք նախատեսել: Այսքանից հետո մարդիկ կան, որոնց լեզուն պտտվում է ասել, թե «Հայաստանն Արցախից ձեռքերը լվացել է»: ՀՀ-ն նախկինում երբեք այնքան աջակցություն չի ցուցաբերել Արցախին, որքան հիմա»։ Ի՞նչ կասեք այս մասին։ 
 
 -Սա շատ վտանգավոր թեզ է, թե «Հայաստանը ձեռքերը  լվանում է Արցախից», այսպիսի թեզ նախևառաջ առաջ է քաշում Ադրբեջանը և նպատակ ունի Արցախում հենց այդպիսի տրամադրություններ արմատավորել։ Ես չեմ ուզում Մետաքսե Հակոբյանի ասածները մեկնաբանել, չեմ էլ կարծում, որ դրա անհրաժեշտությունը կա, բայց կարծում եմ, որ նման պնդումները որևէ դրական բանի չեն բերելու։ Այսինքն, եթե մենք որևէ ներքին խնդիր ունենք, մենք մեր մեջ պետք է լուծենք։ Եվ երկորրդը՝ չեմ կարծում, որ այսօր ՀՀ-ն ձեռքերը լվացողի կեցվածք է ընդունել։ Ու հարցը այստեղ միայն ֆինանսական աջակցության մասին չէ, այլ ընդհանուր առմամբ՝ մենք մեկ ժողովուրդ ենք, և միանշանակ չի կարող նման բան լինել՝ «ձեռք լվանալ» և այլն։ Իշխանությունների մասով ևս նման միտում չկա, բայց, իհարկե, բարդ աշխարհաքաղաքական   իրավիճակ է, և մենք բոլորս պետք է անկեղծ լինենք և հասկանանք իրավիճակի բարդությունը և տեսնենք՝ արդյոք որևէ մեկը իրավիճակի այլ լուծում առաջարկո՞ւմ է։ Բոլորս արձանագրում ենք դժվարությունների մասին, բայց պետք է նաև լուծումներ առաջարկենք։ Չեմ կարծում, որ «ձեռքերը լվանալու» հարց կա, խնդիրն այն է, թե ինչպես է խնդրի լուծումը պատկերացնում ՀՀ իշխանությունն ու ինչպես՝ մենք։ Մենք պետք է ընդհանուր հնարավոր լուծումներ գտնենք, որոնք այս կամ այն կերպ կընդգրկեն բոլորիս պատկերացումները։      
 
-Պարոն Հարությունյան, «ձեռքերը լվանալու» համատեքստում որոշ շահագրգիռ ուժեր նաև խոսում են այն մասին, թե ԼՂ-ում առաջիկայում ստորագրահավաք է իրականացվելու ՌԴ-ին միանալու հարցով։ Արցախում  նման նախաձեռնություն կամ ՌԴ-ին միանալու տրամադրվածություն կա՞ արդյոք։  

 -Ո՛չ, պաշտոնական շրջանակներում նման բան չկա, և, ինչքանով տեղյակ եմ, ոչ էլ  ՌԴ-ի պաշտոնական շրջանակներում նման միտումներ ողջունելու կամ չողջունելու խնդիր կա։ Այսինքն, ոչ մեր օրակարգում կա նման խնդիր, ոչ էլ ՀՀ-ի կամ ՌԴ-ի։  

 -Այդ դեպքում՝ նման քարոզչական թեզերը որտեղի՞ց են ծագում և դրվում շրջանառության մեջ։ 

 -Բնական բան է, այսօր ռուս խաղաղապահներն Արցախում են, աշխարհաքաղաքական զարգացումները՝ նույն ԴԺՀ-ի և ԼԺՀ-ի ճանաչումը, ՌԴ-ի կազմ մտնելը, բոլոր սառած կոնֆլիկտների վերսկսումը կարող է որոշ շջանակների մոտ նման տրամադրվածություն ի հայտ բերել։ Բայց, կրկնում եմ, պաշտոնապես նման բան չկա, և ՌԴ-ի պաշտոնական շրջանակներն էլ են ասել, որ նման խոսակցության հիմքեր չկան։  

 -Երեկ ՀՀ ԱԺ ընդդիմադիր խմբակցությունների պատգամավորները մտադիր էին Արցախ գալ, սակայն նրանց  մուտքը Արցախ ռուս խաղաղապահներն արգելեցին։ ՀՀ ԱԳՆ-ն արձագանքեց տեղի ունեցածին։ Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք ՀՀ պատգամավորների՝ Արցախ մուտք գործելուն խոչընդոտելը։  

 -Սա շատ վատ նախադեպ է՝ հաշվի առնելով նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը, ըստ որի, Լաչինի միջանցքը պետք է անարգել կապի Արցախն ու ՀՀ-ն։ Բայց մյուս կողմից էլ բոլորը, ոչ միայն ՀՀ ընդդիմադիր, այլ նաև իշխող ուժի պատգամավորները և այլք, պետք է հաշվի առնեն  այն իրողությունները, որոնք ստեղծվել են նոյեմբերի 9-ից հետո։ Չեմ կարծում, որ բողոքի ակցիայով կամ քաղաքական հայտարարություններով պետք էր  ուղղորդվել  դեպի Արցախ, կարելի էր հանգիստ գալ և գնալ ու խուսափել նման անհարմար իրավիճակներից, որոնք, ի դեպ, վատ նախադեպ են ստեղծում։ Իմ տեղեկություններով՝ խաղաղապահների մոտ առկա է 107 պատգամավորի անուն-ազգանուն, այսինքն, եթե իշխանության ներկայացուցիչները լինեին, իրենց նույնպես կարգելվեր։ Ռուսական կողմը հիմնավորում է այսպես՝ վտանգներից խուսափելու համար է արգելքը եղել, քանի որ այս ամեն ինչը զուգորդվում էր հայտարարություններով, թե՝ գնում ենք Արցախ, ոտքի կանգնեցնենք արցախցիներին և այլն, և այլն․․․Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն համապատասխան բողոքով, պահանջով դիմել է խաղաղապահներին, և սա է բերել այդ  խնդրին։ Ես միանշանակ բացասական եմ համարում որևէ հայի մուտք Արցախ արգելելը, բայց մենք, կրկնում եմ, պետք է հասկանանք, թե ինչպիսի իրավիճակ է ձևավորվել պատերազմից հետո և գործենք ըստ այդ  տրամաբանության, այլ ոչ թե փորձենք ամեն տեղից ներքաղաքական դիվիդենտներ քաղել։ Իրենց այցը եթե չզուգորդվեր նման կոչերով, կամ չգիտեմ, դրոշներով, բնականաբար, նման բան չէր լինի։ Եվ եթե մենք իրապես նպատակադրված ենք կարևոր քննարկում ծավալել, ավելի լավ է դա անենք առանց նման ցուցադրական ակցիաների։
 
 -Նշեցիք դրոշների մասին հետաքրքիր է՝ ինչպե՞ս եք վերաբերվում հայաստանյան ընդդիմության  ակցիային՝ ՀՀ սուվերեն տարածքի տարբեր հատվածներում Արցախի դրոշը տեղադրելուն, և դա որպես  հաղթարշավ ներկայացնելուն։ 

 -Ես հարցը էդպես չէի դնի՝ ՀՀ սուվերեն տարածքում դրոշ տեղադրել, Արցախի որոշ տեղերում  էլ ծածանվում է ՀՀ դրոշը։ Խնդիրը դա չէ, այլ այն, թե ինչ նպատակով է այդ դրոշը տեղադրվում և ինչ նպատակով է ոմանց կողմից այդ դրոշը ներկվում։ Չեմ կարծում, որ մենք այսօր պետք է նման արհեստական օրակարգ ձևավորենք։ Աշխարհը երրորդ աշխարհամարտի շեմին է կանգնած, իսկ մենք Ֆրանսիայի հրապարակում Արցախի դրոշի համար միմյանց հետ կռվում ենք։ Մենք պետք է հնարավորինս հեռու մնանք նման արհեստական օրակարգերից։

civic.am

1267