Բարոնուհի Քերոլայն Քոքսը նամակ է հղել Մեծ Բրիտանիայի արտաքին գործերի նախարար Էլիզաբեթ Թրասին՝ Լեռնային Ղարաբաղում անվտանգության վատթարացող իրավիճակի մասին, որը դարձել է կրիտիկական։
▪️Ադրբեջանական զորքերի հարձակումը
Հայկական գյուղերի ավելի ու ավելի շատ բնակիչների են սպառնում և կարգադրում լքել իրենց տները։ Օգոստոսի 3-ին ադրբեջանական զինուժը շփման գծի հյուսիսարևմտյան սահմանագոտու երկայնքով կիրառել է անօդաչու թռչող սարքեր, նռնականետներ և ՀՕՊ։ Երկու հայ զինվոր զոհվել է, ևս 19-ը վիրավորվել։ Հարձակումը հաջորդել է Փարուխ, Հին Թաղեր և Խծաբերդ գյուղերի նկատմամբ ադրբեջանական նմանատիպ ագրեսիային։ Սրանք 2020 թվականի հրադադարի համաձայնագրի բացահայտ և կրկնվող խախտումներ են, որը պարտավորեցնում է կողմերից յուրաքանչյուրին «կանգ առնել իրենց ներկայիս դիրքորոշման վրա»:
▪️Վտանգավոր հռետորաբանություն
Ադրբեջանի վերջին ռազմական ագրեսիան «ժամանակին քայլեր ձեռնարկելու», «հողերը ազատագրելու» և «թշնամուն ջախջախելու»՝ նախագահ Ալիևի խոստման գործնական զարգացումն է։ 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից հետո իր ելույթում նա հայտարարեց, որ Լեռնային Ղարաբաղից դուրս գտնվող տարածքները, այդ թվում՝ Հայաստանի մայրաքաղաք Երևանը, պատմականորեն պատկանում են Ադրբեջանին։ Նման հայտարարություններ նա արել է 2013, 2014, 2016 և 2018 թվականներին՝ խոստանալով այդ տարածքները «վերադարձնել» Ադրբեջանին։
▪️Գերիների նկատմամբ դաժան վերաբերմունք
Հայաստանը վերադարձրել է 44-օրյա պատերազմի ընթացքում գերեվարված բոլոր ադրբեջանցի ռազմագերիներին։ Սակայն Ադրբեջանում պահվում են բազմաթիվ հայեր, որոնց մի զգալի մասը ենթարկվում է հրատապ քրեական դատավարությունների։ Նրանցից ոմանք լուսանկարվել են գերության մեջ, սակայն առանց նշելու իրենց ներկայիս վայրը։ Տասնյակ գերիներ գտնվում են մահվան, խոշտանգումների, անժամկետ ազատազրկման կամ ստրկության սպառնալիքի տակ։ Ադրբեջանցի զինվորների կողմից նվաստացուցիչ վերաբերմունքի և դիակները պղծելու լայնածավալ ապացույցներ կան։
▪️ Պատասխանատվության բացակայություն
44-օրյա պատերազմի ընթացքում Լեռնային Ղարաբաղի խաղաղ բնակիչները գրեթե ամեն օր ենթարկվում էին ռազմական հարձակումների՝ օգտագործելով տանկեր, ուղղաթիռներ, կասետային զինամթերք և «Սմերչ» բազմակի հրթիռներ՝ խախտելով միջազգային մարդասիրական իրավունքը և Ժնևի կոնվենցիաները։ Քաղաքացիները տուժել են ոչ ռազմական օբյեկտների զանգվածային ոչնչացումից:
▪️Լաչինի մարդասիրական միջանցք
Մենք շարունակում ենք տեղեկություններ ստանալ, որ Ադրբեջանը արգելափակում է Լաչինի մարդասիրական միջանցքով ազատ անցումը, այդ ընթացքում փորձում է ստիպել Հայաստանին գնալ նոր զիջումների։ Ադրբեջանի կողմից Լաչինի միջանցքի երկայնքով նոր երթուղի կառուցելու ցանկացած ծրագիր պետք է հաստատվի Հայաստանի կողմից՝ համաձայն հրադադարի համաձայնագրի։
▪️Հայկական ժառանգության ոչնչացում
Լուրջ մտահոգության տեղիք է տալիս ներկայումս Ադրբեջանի վերահսկողության տակ գտնվող հարյուրավոր հայկական քրիստոնեական հուշարձանների և հնագույն մշակութային ժառանգության վայրերի ճակատագիրը, որոնց մի մասը գնդակոծվել կամ ավերվել է 44-օրյա պատերազմի ընթացքում: Օբյեկտները ներառում են 161 եկեղեցի, հնագույն Տիգրանակերտ քաղաքը, Ազոխի պալեոլիթյան քարանձավը և Նոր Կարմիրավանի դամբարանները։ Ադրբեջանը մերժում է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի մուտքը այդ վայրեր:
Հրատապ պետք է վերջ տալ անպատժելիությանը, իսկ վայրագություններ կատարողները պետք է պատասխանատվության ենթարկվեն։
Նամակի տակ ստորագրել են տասնյակից ավելի պաշտոնյաներ։